قومي معيشت بهتري طرف گامزن آهي، پرڏيهي ناڻي جي مٽاسٽا جا ذخيرا ۽ ايڪسپورٽ ۾ اضافو ٿيو آهي، ناڻي واڌ جي شرح سنگل ڊجٽ تي اچي وئي آهي، گروپ-20 ۾ شامل ٿيڻ لاءِ معيشت کي دستاويزي ٺاهڻو پوندو: ناڻي واري وفاقي وزير جي پريس ڪانفرنس

اسلام آباد -29 سيپٽمبر (اي پي پي) ناڻي واري وفاقي وزير سينيٽر محمد اورنگزيب چيو آه??، ته مائيڪرو اڪنامڪ است??ڪا?? منزل ناهي، هڪ رستو آه??، گروپ-20 ۾ شامل ٿيڻ لاءِ معيشت کي دستاويزي بڻائڻو پوندو، قومي معيشت جي بهتري طرف گامزن آه??، آءِ ايم ايف سان پروگرام طئي ٿي ويو آه??، پرڏيهي ناڻي جي مٽاسٽا جي ذخيرن ۽ ايڪسپورٽ ۾ اضافو ٿيو آه??، ناڻي واڌ جي شرح سنگل ڊجٽ ۾ اچي وئي آه??، مهانگائي ۾ گهٽائي سبب پاليسي ريٽ گهٽ ٿيوآهي. وزيراعظم محمد شهباز شريف ڏينهن رات ملڪي ترقي لاءِ ڪم ڪري رهيو آه??، اسٽاڪ مارڪيٽ نيون حدون پار ڪري رهي آه??، سيڙپڪارن جي اعتماد ۾ اضافو معاشي است??ڪا?? جي وڏي ڪاميابي آه??، نجي شعبي کي ملڪ کي ليڊ ڪرڻو پوندو، ٽيڪس اوڳاڙين ۾ اضافو اڻٽر آه??، ايف بي آر جي سگهه ۾ اضافي لاءِ چارٽرڊ اڪائونٽس جون خدمتون حاصل ڪيون وينديون، سرڪاري ادارن ۾ سڌارا جاري آه??، وزارتن جي رائيٽ سائيزنگ ڪئي پئي و??ي، 2 وزارتن کي ختم ڪيو پيو و??ي، مختلف وزارتن ۾ هڪ لک 50 هزار آسامين کي ختم ڪيو پيو و??ي، انهن خيالن جو اظهار هن ايف بي آر چيئرمين راشد لنگڙيال سان گڏ پريس ڪانفرنس دوران ڪيو. ناڻي واري وزير ميڪرو اڪنامڪ است??ڪا?? پرڏيهي مٽاسٽا جي ناڻي، ناڻي واڌ ۽ آءِ ايم ايف پئڪيج سميت ايڪسپورٽ ۽ ڪرنٽ اڪائونٽ جي حوالي سان چ??و ته معاشي سڃاڻپ هاڪاري ۽ درست رخ ۾ اڳيان وڌي رهي آه??، ايڪسپورٽ ۾ دٻاءَ جو رجحان آه??، آءِ ٽي جي ايڪسپورٽ ۾ ساليانو بنيادن تي 29 سيڪڙو اضافو ٿيو آه?? جيڪو هاڪاري رجحان آه??، ناڻي واڌ جي حوالي سان هن چ??و ته حڪومت جي شروعات تي هي شرح 38 سيڪڙو هئي جيڪا حڪومت جي قدمن جي نتيجي ۾ ان ۾ مسلسل گهٽتائي ٿي رهي آه??. آءِ ايم ايف سان اسٽينڊ باءِ معاهدي جي حوالي سان ناڻي واري وزير چيو ته هي معاهدو وزيراعظم محمد شهباز شريف جي قيادت ۾ مڪمل ٿيو، ملڪ جي ادارن ۽ انتظامي اختيارين جون ڪوششون به تحسين جوڳيون آه??. هن اهم ڪردار ادا ڪيو آه?? جنهن تي سندن شڪر گذار آه??ون، جاري مالي سال جي پهرين ٽه ماهي دوران ميڪرو اڪنامڪ است??ڪا?? جي صورتحال جي حوالي سان ناڻي واري وزير ٻڌايو ته اپريل ۾ جڏهن آءِ ايم ايف سان گڏجاڻي ٿي هئي ته مان آءِ ايم ايف اختيارين کي ٻڌايو هو ته جڏهن اسان 9 مهينن جي اسٽينڊ باءِ ايگريمينٽ (ايس بي اي) مڪمل ڪنداسين ته اسان چاهيون ٿا ته هڪ وڏو ۽ توسيعي پروگرام ڪيو و??ي، جولاءِ ۾ ان حوالي سان ٻيهر ملاقات ٿي ۽ گذريل هفتي آءِ ايم ايف بورڊ ان جي منظوري ڏئي ڇڏي ۽ پهرين قسط به پاڪستان کي ملي وئي آه??. هن چ??و ته آءِ ايم ايف وٽ وڃڻ جا ٻه سبب آه??. پهريون ميڪرو اڪنامڪ است??ڪا?? آڻڻ ۽ ٻيو ڍانچا جاتي سڌارن آه?? جيڪي معاشي است??ڪا?? لاءِ نهايت ضروري آه??. ناڻي واري وزير چيو ته ميڪرو اڪنامڪ است??ڪا?? جي هاڪاري رجحان هڪ ٿيوري ناهي رهي پر اسان هاڻي ان جا نتيجا ڏسي رهيا آه??ون. ادائيگين جو توازن پرڏيهي مٽا سٽا جي ناڻي صورتحال بهتر ٿي آه??، يو اين پاڪستان بزنس ڪائونسل سان آمريڪا ۾ لاڳاپن جو حوالي ڏيندي هن چ??و ته بزنس ڪائونسل جي وفد ۾ مختلف سيڪٽرز جي نمائندگي هئي جن ۾ آءِ ٽي، فنانشل سروسز ۽ انرجي سيڪٽر سميت ٻين شعبن جا سيڙپڪار ۽ بزنس مين شامل هئا. هن چ??و ته اپريل ۾ جڏهن يو ايس بزنس ڪائونسل سان مليس ته هو سوال ڪري رهيا هئا ته اسان جو منافعو ۽ ڊيوڊنڊز ڏيڍ سال کان منجمند آه??، توهان ان بابت ڇا ڪندا، سيڙپڪارن لاءِ هي هڪ بنيادي مسئلو آه??. گذريل هفتي جڏهن ملاقات ٿي ته پاڪستان يو ايس بزنل ڪائونسل کي عملدارن تسليم ڪيو ته معاشي است??ڪا?? سبب ان ۾ بهتري ٿي آه??، پرڏيهي سيڙپڪارن جي منافعي وغيره جي مد ۾ مئي جون ۾ 2 ارب ڊالر پرڏيهه منتقل ٿيا. اهڙي طرح ڪريڊٽ ريٽنگز ۾ ترتيبوار بهتري ٿي رهي آه??. ملڪي اسٽاڪ ايڪسچينج نيون حدون پار ڪري رهي آه?? ۽ صحيح رخ ۾ اڳتي وڌي رهي آه??. هن چ??و ته بي ٽو بي رابطن ۾ بهتري سان آرامڪو، بي واءِ ڊي سميت ٻين ڪمپنين ملڪ ۾ سڌي ريت سيڙپڪاري ڪئي آه?? اهو سڀ به ميڪرو اڪنامڪ استحام سان ممڪن ٿيو آه??. هن چ??و ته معاشي است??ڪا??، ناڻي واڌ ۾ گهٽتائي سبب پاليسي ريٽ گهٽ ٿيو آه??، 450 بيس پوائنٽ ۾ گهٽتائي ٿي آه??، صنعتي شعبو پاليسي ريٽ بجاءِ اسلامڪ بينڪنگ ۾ دلچسپي وٺي رهيو آه??، هن ان اميد جو اظهار ڪيو ته مٽاسٽا واري شرح ۽ پاليسي ريٽ مرڪزي بينڪ جي دائري ڪار ۾ اچن ٿا، ان حوالي سان ناڻي واري وزارت اميدن جو اظهار ڪري سگهي ٿي، ناڻي واري وزارت پي آءِ بي ۽ ٽي بلز سميت ٻين بڊز کي رد ڪري ڇڏيو، جنهن جا ٽي بنيادي سبب هئا جن ۾ مالياتي است??ڪا?? سڀ کان مٿي آه??، حڪومت کي معاشي قرض ۾ دلچسپي ناهي، جڏهن قرض ورتو ويندو ته پنهنجين شرطن تي وٺنداسين، اسان قرض جي خرچن کي گهٽ ڪري رهيا آه??ون، اسان جي خرچن ۾ قرض جي ادائيگي جو هڪ وڏو حصو آه??. وفاقي وزير چيو ته بڊز کي رد ڪرڻ هو هڪ سبب اهو به هو ته حڪومت چاهي ٿي ته بينڪنگ سيڪٽر نجي شعبي کي قرضن جي فراهمي ڪري جيڪا ملڪي ترقي ۾ اهم ڪرادار ادا ڪري ٿي. ميڪرو اڪنامڪ است??ڪا?? سان معاشي ترقي جو بنياد مستحڪم ٿيندو جيڪڏهن اسان چاهيون ٿا ته پائيدار ۽ مستحڪم ترقي ٿئي ته اسان جي ميڪرو اڪنامڪ پوزيشن مستحم هجڻ ضروري آه??. آءِ ايم ايف پروگرام جي حوالي سان هن چ??و ته ملڪ لاءِ اهم وقت آه??، جيڪڏهن اسان ترقي چاهيون ٿا ته پنهنجي رخ جو تعين ڪرڻو پوندو، اسان پنهنجي رخ لاءِ تمام واضح آه??ون. ان حوالي سان سڌارا ضروري آه??. جنهن لاءِ ٿنڪ ٽينڪس سان به مشاورت ڪئي وئي، اسان پنهنجي بهترين دماغن سان مشاورت ڪري رهيا آه??ون، مقامي ۽ غير ملڪي مشاورت ضروري آه??، جي ڊي پي جي مقابلي ۾ ٽيڪس جي شرح بابت ناڻي واري وزير چيو ته ان ۾ اضافو ڪيو ويندو. معيشت کي برآمدي معيشت ۾ تبديل ڪيو ويندو، انرجي سيڪٽر جي سڌارن لاءِ قدم کنيا پيا وڃن، اهڙي طرح حڪومتي سرڪاري ڪاروباري ادارن جا سڌارا به ڪيا پيا وڃن. هن چ??و ته خرچن ۾ گهٽتائي لاءِ وفاقي حڪومت جي رائيٽ سائزنگ لاءِ ڪميٽي ڪم ڪري رهي آه??، 6 وزارتن بابت فيصلو ڪيو ويو آه??، هڪ وزارت کي ختم ڪري رهيا آه??ن، ڪيڊ جي وزارت ختم ڪئي پئي و??ي، ٻن وزارت کي گڏائي هڪ وزارت بنائي پئي وڃي. ان کان سواءِ وزارتن ۽ ذيلي ادارن جو تفيصلي جائزو ورتو پيو و??ي، جن وزارتن جو فيصلو ڪيو ويو آه?? هاڻي انهن بابت عملدرآمد پلان تي ڪم ڪيو پيو وڃي ته جيئن ان کي مڪمل ڪري سگهجي. 2019ع ۾ به منصوبو بنايو ويو هو جيڪو مڪمل نه ٿي سگهيو، عملدرآمد پلان بابت هن چ??و ته ڪابينا جي منظوري سان خالي آسامين جو 60 سيڪڙو حصو جيڪو ڏيڍ لک بڻجي ٿو ان کي ختم ڪيو ويو آه??، ان سان خرچن ۾ گهٽتائي ايندي. هن چ??و ته مرحليوار قدم کنيا پيا وڃن، صرف اعلان ئي نه پر عملي قدم کنيا پيا وڃن. هلندڙ مالي سال دوران 5 وزارتن جي فيصلي کي حتمي شڪل ڏني ويندي. 18 هين ترميم مطابق وزارتن کي منتقل ڪيو ويندو، جيڪي ادارا ۽ وزارتون رکيون وينديون انهن جي ڪارڪردگي کي بهتر بنايو ويندو ته جيئن هو عوام لاءِ ڪم ڪن. پينشن بابت هن چ??و ته قدم کنيا پيا وڃن، ان حوالي سان سول سرونٽس ايڪٽ ۾ ترميم جي ضرورت پوندي ته جيئن اسان جيڪو پيڪيج آڻيون ان کي قانوني شڪل ڏئي سگهجي. ٽيڪس وصولين جي حوالي سان ناڻي واري وزير چيو ته گذريل مالي سال ۾ 30 سيپٽمبر تائين 1.6 ملين گوشوارا جمع ڪرايا ويا جيڪي هلندڙ مالي سال ۾ ٻيڻا ٿي چڪا آه??، هاڻي تائين 3.2 ملين گوشوارا جمع ٿي چڪا آه??، گذريل سال ان ئي عرصي ۾ 3 لک نوان فائلرز هئا جڏهن ته هلندڙ سال هن وقت تائين 7 لک 23 هزار نوان فائلر اچي چڪا آه??. هن چ??و ته ڍانچي جاتي سڌارن جي ڳالهه ڪرڻ آسان آه?? پر ان تي عملدرآمد ئي اهم هوندو آه??. اسان جيڪو چيو آه?? اهو ڪري به ڏيکاريو آه??، نان فائلرز ۽ انڊر فائلرز جي حوالي سان وفاقي وزير چيو ته انڊر فائلنگ ذريعي 1.3 کرب روپين جي ٽيڪس کي لڪايو ويندو آه??. هن چ??و ته جي 20 ۾ شموليت معيشت کي دستاويزي شڪل ڏيڻي پوندي. جڏهن 9 کرب روپيه ڪيش مارڪيٽ ۾ آه?? جڏهن ته ايف بي آر جي ٽيڪس اوڳاڙين جو هدف 9.3 کرب روپيه آه??، هن وقت اسان جي معيشت جو ڪاٿو 700 ارب روپين کان وڌيڪ آه?? جڏهن ته دستاويزن ۾ 325 ارب روپيه آه??، جيڪڏهن اسان کي جي 20 ۾ وڃڻو آه?? ته ڊاڪيومينٽيشن طرف وڌڻ گهرجي. هن چ??و ته سڌارن سان ٽيڪس اوڳاڙين ۾ 7 کرب روپين جو اضافو ممڪن آه??. هن چ??و ته نان فائلز گاڏي، ملڪيت نه خريد ڪري سگهندا، ميوچل فنڊ، ڪرنٽ بينڪ اڪائونٽ نه کولرائي سگهندا، رقم وصول ۽ جمع ڪرائڻ ۾ انهن کي تڪليف ٿيندي. اهڙي طرح انڊر فائلنگ بابت هن چ??و ته قدم کڻي رهيا آه??ون ته ان رجحان کي ختم ڪري سگهجي، ٽيڪس وصول ڪندڙ عملدار ڪنهن کي پريشان نه ڪري سگهندا. مينو فيڪچرز ۽ ٽريڊرز جي حوالي سان هن چ??و ته 3 لک مينوفيڪچررز مان 14 سيڪڙو سيلز ٽيڪس ۾ رجسٽرڊ آه??، 3 لک هول سيلرز آه??، 25 سيڪڙو سيلز ٽيڪس ۾ رجسٽرڊ آه??، هن چ??و ته مينوفيڪچررز ۽ هول سيلرز حڪومت سان سهڪار ڪندي پاڻ کي رجسٽرڊ ڪرائين، نه ته حڪومت کي مجبور ٿي نان رجسٽرڊ ماڻهن جي پراپرٽي کي منسلڪ، يوٽيليٽيز جي بلاڪنگ ۽ ڪم جي جاءِ کي سيل ڪرڻو پوندو، ان حوالي سان ٽيڪنالاجي جو ڀرپور استعمال ڪيو ويندو، ڪوشش ڪري رهيا آه??ون ته ڪاروبار ۽ ٽيڪس وصول ڪندڙ ادارن جو سڌي ريت رابطو گهٽ کان گهٽ ڪيو وڃي. اسمگلنگ جي خاتمي جي حوالي سان وفاقي وزير چيو ته ان تي ٽيڪس جو اثر 750 ارب روپيه آه??، وڏين ڪراسنگ پوائنٽس تي ڊجيٽل چيڪ پوسٽون بنائي رهيا آه??ون، آمدني واپار ڪندڙن ۽ ڪليئرنگ ايجنٽس جي حوالي سان به قدم کڻي رهيا آه??ون. واپاري ۽ صنعتڪار برادري سميت ايف بي آر جي حوالي سان اسان کي سگهه وڌائڻ جي ضرورت آه??. ايف بي آر جي آڊٽ جي صلاحيت وڌائڻ لاءِ 2 هزار چارٽرڊ اڪائونٽس جون خدمتون حاصل ڪري رهيا آه??ون ته جيئن ايف بي آر جي سگهه ۾ اضافو ۽ انڊر فائلنگ کي روڪي سگهون، ٽيڪس وصول ڪندڙن لاءِ مراعتن سان وصولين ۾ اضافو ڪيو ويندو، سمورا فيصلا ڪيسن جي بنياد تي شفافيت سان ڪنداسين ۽ غلطي جو فوري ازالو ڪيو ويندو. وفاقي وزير چيو ته اسان کي نئين سوچ تحت ان پروگرام کي آخري پروگرام بنائڻو پوندو، معيشت جي ڊي اين اي کي بدلڻو پوندو، معاشي است??ڪا?? کانسواءِ معيشت جي ترقي نه ٿي سگهندي، روانگي واپار کي هٿي وٺرائڻ تي توجه ڏئي رهيا آه??ون. هن چ??و ته عالمي بينڪن کان مسابقتي ۽ گهٽ شرح تي ئي قرض ورتو ويندو، پائيدار ۽ معاشي ترقي لاءِ مشڪل فيصلن تي عملدرآمد ڪيو ويندو. پنهنجي خطاب جي آخر ۾ هن چ??و ته بنيادي ضرورتن کي پورو ڪرڻ ۽ خرچن ۾ گهٽتائي انتهائي اهم آه??، اسان جي آبادي 2.55 سيڪڙو جي اضافي واري شرح پائيدار ترقي ۾ مسئلا پيدا ڪري ڪري ٿي، اهڙي طرح موسمياتي تبديلين جي حوالي سان پنهنجي صلاحيتن ۾ اضافو ڪرڻو پوندو. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چ??و ته جيڪڏهن ناڻي واڌ ۽ پئٽروليم مصنوعات جي قيمتن ۾ گهٽتائي ٿي آه?? ته آءِ ايم ايف پروگرام صرف وفاقي نه پر اسان سڀني صوبائي حڪومتن جو به آه??. صوبن کي درخواست ڪئي هئي ته قيمتن کي ڪنٽرول ڪندڙ ڪميٽين کي فعال ڪيو وڃي ته جيئن قيمتن ۾ گهٽتائي عملدرآمد به ڪرائي سگهجي. صوبائي حڪومتن سان گڏجي ڪم ڪري رهيا آه??ون ته جيئن عام ماڻهو کي رليف ملي سگهي. هن چ??و ته ٽيڪسز ۽ توانائي جي قيمتن سميت وياج جي شرح کي گهٽ ڪري ڪاروباري شعبي جي مسئلن کي ختم ڪيو ويندو ته جيئن پائيدار اقتصادي ترقي حاصل ٿئي.